آلرژی به حیوانات خانگی، واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به بقایای بدن (شوره پوست)، بزاق، ادرار یا مدفوع حیوانات می‌باشد. (خز یا موی حیوانات به خودی خود نمی‌تواند چندان آلرژی‌زا باشد اما ممکن است گرده‌ها، گردوخاک، قارچ و دیگر مواد آلرژی‌زا در آن گیر بیفتند.) اگر کودکی که نسبت به حیوانات آلرژی دارد بقایای بدن حیوان را تنفس کند یا با بزاق یا فضولات حیوان تماس پیدا کند، سیستم ایمنی بدن او اعلام خطر کرده و هیستامین و بیش از 40 نوع ماده شیمیایی دیگر را برای مبارزه با ماده آلرژی‌زا آزاد می‌کند.
هیستامین موجب التهاب بینی و مجاری تنفسی می‌شود و سایر مواد شیمیایی نیز موجب بروز نشانه‌های آلرژی زیر می‌شوند: آبریزش بینی، چشم‌های اشک‌آلود، عطسه، و نشانه‌های آسم همچون سرفه و خس‌خس کردن. در واقع اکثر آسم‌ها در اوایل دوران کودکی شروع می‌شوند، و عامل آنها می‌توانند حیوانات باشند. اگر ماده آلرژی‌زا با پوست کودک تماس پیدا کند، ممکن است جوش یا کهیر بزند.
هر نوع حیوانی (شامل سگ‌ها، موش‌ها، خوکچه‌ها و خصوصا گربه‌ها) می‌توانند موجب بروز واکنش در کودکی که آلرژی دارد شوند.
چگونه می‌توانم بفهمم که کودکم به حیوان خانگی‌مان آلرژی دارد یا خیر؟
نشانه‌هایی که در طول سال (و نه صرفا فصل‌های خاص) رخ می‌دهند، از قبیل خارش، چشم‌های اشک‌آلود، جوش، آبریزش بینی، عطسه، سرفه یا خس‌خس کردن در داخل خانه، همگی نشانه‌های حاکی از آلرژی نسبت به بندپایان خانگی، قارچ یا حیوان خانگی می‌باشند. این نشانه‌ها ممکن است حتی زمانی رخ دهند که کودک شما در تماس مستقیم با حیوان نیست زیرا این ماده‌های آلرژی‌زا را می‌توان در کل محیط داخل خانه پیدا کرد. تعیین اینکه آیا مشکل ناشی از حیوان خانگی یا چیز دیگری است، اندکی دشوار است.
متأسفانه کودک شما، حتی زمانی که از خانه دور باشد، ممکن است باز هم نسبت به حیوان واکنش نشان دهد.
دور کردن سگ یا گربه از خانه برای یک مدت آزمایشی نمی‌تواند کمک چندانی به شما بکند زیرا ممکن است بقایای بدن حیوان به اندازه کافی در خانه موجود باشند که حتی وقتی که خود حیوان در خانه نیست نیز باعث بروز آلرژی در کودک شوند. بنابراین باید مدتی طولانی از خانه دور بمانید تا مشخص شود که آیا کودک شما در غیاب حیوان بهتر شده است یا نه.
اگر برای شما مشخص شد که حیوان عامل بروز نشانه‌های آلرژی در کودک بوده است باید حیوان را به جای دیگری بفرستید. اگر هنوز مطمئن نیستید، باید کودک خود را نزد متخصص آلرژی ببرید تا این معما قدری بیشتر حل شود.
متخصص آلرژی چگونه می‌فهمد که کودک من به چه چیزی آلرژی دارد؟
برای تعیین عامل آلرژی، متخصص ممکن است از آزمایش پوست استفاده کند که در آن پوست را اندکی خراش داده و مقدار کمی از ماده آلرژی‌زا (به صورت مایع) را روی پوست می‌مالد. پس از 15 تا 20 دقیقه، بررسی می‌کند که آیا برجستگی یا تاول‌هایی همانند نیش حشرات روی پوست ایجاد شده‌اند (که نشان‌دهنده آلرژی می‌باشد) یا نه.
این آزمایش بسیار حساس بوده و باید توسط یک متخصص آلرژی آموزش‌دیده و تأییدشده انجام شود تا به شما در تصمیم‌گیری پیرامون بیرون کردنِ حیوان و تمیزکاری کامل خانه کمک کند. حتی در این صورت نیز چند ماه طول می‌کشد تا سطح مواد آلرژی‌زا به اندازه کافی اُفت کند که موجب تفاوت در وضعیت کودک شود.
آیا پیشاپیش می‌توانم از بروز آلرژی در کودک نسبت به حیوان خانگی‌مان پیشگیری کنم؟
احتمالا نه، خصوصا اگر شما یا همسرتان آلرژی داشته باشد. در این صورت، کودک شما از لحاظ ژنتیکی آمادگی آن را دارد که به نوعی آلرژی مبتلا شود، هرچند ممکن است نوع آلرژی او دقیقا مشابه با شما نباشد.
اگر می‌خواهید یک حیوان خانگی داشته باشید اما احتمال می‌دهید که کودک شما نسبت به آن آلرژی داشته باشد، شاید بهتر باشد صبر کنید تا کودک حداقل 6 ساله شود. در کودک‌های بزرگ‌تر نشانه‌های آلرژی غالبا چندان حاد نیستند. مثلا آلرژی نسبت به حیوان ممکن است موجب خس‌خس کردن کودک در سن 4 یا 5 سالگی شود، در حالی که در سن 8 سالگی ممکن است تنها یک سرفه خفیف ایجاد کند.
به خاطر داشته باشید که اگر یک حیوان به خانه بیاوریدکودک شما ممکن است علامت‌های آلرژی را بلافاصله بروز ندهد. ممکن است چند ماه طول بکشد تا کودک آلرژیک، نشانه‌های آلرژی را در واکنش به این حیوان جدید از خود بروز بدهد.
آیا حیوان‌هایی هستند که کمتر از بقیه آلرژی‌زا باشند؟
برخی از متخصصان آلرژی و دام‌پزشکی، پاسخ مثبت می‌دهند؛ بقیه، پاسخ منفی می‌دهند. به نظر می‌رسد شواهد قطعی مبنی بر اینکه برخی نژادهای سگ کمتر از بقیه آلرژی‌زا باشند، وجود ندارد. بسیاری از مردم به اشتباه تصور می‌کنند که سگ‌های موکوتاه (مانند سگ‌های پشمالوی نژاد Poodle) کمتر از نژادهای موبلند، آلرژی‌زا هستند اما بقایای بدن حیوانات (نه به مو یا خز آنها) است که موجب بروز واکنش می‌شود.
توافقی کلی راجع به این وجود دارد که گربه‌ها، صرف‌نظر از نژادشان، به یک اندازه آلرژی‌زا هستند. اجتناب از مواد آلرژی‌زای بدن آنها دشوارتر از سگ‌هاست چرا که بقایای بدن آنها ریزتر و چسبنده‌تر از بقایای بدن سگ‌هاست و در نتیجه می‌تواند فواصل بیشتری را همراه با باد طی کند و برای مدتی طولانی‌تر به یک سطح بچسبد. ضمنا چون گربه‌ها معمولا در حال لیسیدن موهای خود هستند، احتمال آنکه کودک با بزاق گربه (یک ماده آلرژی‌زای دیگر) تماس پیدا کند نیز بیشتر است.
حتی موش‌های صحرایی و خانگی و سایر حیوانات جونده نیز به عنوان حیوان مناسب برای کودکان آلرژیک توصیه نمی‌شوند زیرا ممکن است نسبت به ادرار و فضولات آنها آلرژی پیدا کنند. هنگامی که این حیوان‌ها در قفس نگهداری می‌شوند نمی‌توانند از تماس با ادرار یا مدفوع خود جلوگیری کنند، در نتیجه هنگامی که با پوست کودک تماس پیدا می‌کنند منجر به بروز واکنش می‌شوند.
حیوانات خزنده نیز گزینه مناسبی برای کودک نیستند زیرا ممکن است حاملِ باکتری سالمونلا (Salmonella) باشند. این نوع باکتری می‌تواند منجر به بروز کم‌آبی بدن و اسهال شدید شود و اگر درمان نشود می‌تواند برای کودکان کم‌سن حتی کشنده نیز باشد. اگر می‌خواهید یک حیوان خزنده انتخاب کنید، نکات ایمنی زیر را رعایت نمایید:
- پس از لمس حیوان، دست‌های خود را بشویید.
- هیچ‌گاه حیوان را نبوسید.
- غذای خود را دور از حیوان تهیه کنید.
- حیوان را در قفس (دور از آشپزخانه یا اتاق غذاخوری) نگه دارید.
- قفس باید به صورت هفتگی و توسط یک فرد بالغ شسته شود.
برخی پرندگان (خصوصا در خانواده طوطی‌ها) و فضولات آنها می‌توانند موجب بروز یک واکنش نادر و شدیدا حاد شود که به نام Hypersensitivity Pneumnitis (یا ریه پرنده‌بازها) شناخته می‌شود. نشانه‌های این واکنش عبارتند از: کم‌نفسی که به آرامی افزایش پیدا می‌کند، کمبود انرژی، تب پایین، افزایش وزن به صورت آهسته، و کوفتگی بدن. این اختلال می‌تواند موجب زخم شدن بافت ریه شده و ممکن است حتی کشنده باشد.
اگر این بیماری چندان پیشرفت نکرده باشد می‌توانید با بیرون بردن پرنده و تمیزکاری کامل در منزل، روند پیشرفت این نشانه‌ها را معکوس کنید. هرچند بروز این بیماری در کودکان بسیار نادر است (در ایالات متحده، تنها 61 مورد در قرن گذشته گزارش شده‌اند)، اما می‌تواند کشنده باشد بنابراین متخصصین آلرژی به والدینی که پرنده در خانه دارند توصیه می‌کنند تا مراقب بروز این نشانه‌ها در کودک‌شان باشند.
اگر کودک شما نمی‌تواند حیوان‌هایی که مو یا خز دارند را تحمل کند اما باز هم یک حیوان می‌خواهد، می‌توانید سعی کنید توجه او را به ماهی‌ها جلب نمایید.
بهترین راه برای درمان آلرژی نسبت به حیوانات چیست؟
این بستگی به نوع واکنشی دارد که کودک شما نشان می‌دهد. در صورتی که او یک واکنش خفیف تنفسی نشان می‌دهد، محلول نمکی شستشوی بینی می‌تواند کافی باشد. برای نشانه‌های دیگری که دائمی‌تر یا مشکل‌آفرین‌تر باشند، باید با پزشک او برای تجویز مقدار کافی از داروی آلرژی جهت حل این مشکلات، صحبت کنید. اگر نشانه‌ها همچنان ادامه پیدا کردند، پزشک می‌تواند شما را به یک متخصص آلرژی معرفی نماید.
اگر حتی پس از دور کردن حیوان آلرژی‌زا و استفاده از دارو، کودک شما هنوز هم نشانه‌های آلرژی را دارد واکسن‌های آلرژی که آلرژی‌زاهای خاص را هدف قرار می‌دهند می‌توانند گزینه مناسبی باشند. به عنوان مثال، واکسن‌های جدیدی برای آلرژی تولید شده‌اند که حاوی یک آلرژی‌زای خاص گربه‌ها به نام FelD1 می‌باشند.
برخی مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از واکسن‌های آلرژی در کودکان ممکن است نتواند موجب بهبود مشکل فوری شود اما از بروز نشانه‌های شدیدتر در آینده جلوگیری می‌کند. اگر فکر می‌کنید که واکسن‌های آلرژی برای کودک شما مفید هستند باید او را به نزد یک متخصص تأییدشده ببرید که بتواند وضعیت او را ارزیابی نموده و تعیین کند که آیا واکسن می‌تواند برای او مفید باشد یا خیر.
آیا می‌توانیم برای کاهش میزان قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زا کاری بکنیم؟
هرچند پیشگیری از تماس با بقایای حیوانات بسیار آسان‌تر از اجتناب از گرده‌ها یا بندپاهای خانگی می‌باشد اما اجتناب از برخی از مواد آلرژی‌زای حیوانی (مانند بقایای بدن گربه) ممکن است بسیار دشوار باشد. توصیه می‌شود که موارد زیر را رعایت نمایید:
- حیوان را همواره خارج از اتاق‌های خواب نگه دارید و او را تنها در چند اتاق خاص از منزل نگه دارید که ترجیحا باید اتاق‌هایی بدون فرش (مانند آشپزخانه) باشند.
- از آنجا که سیستم‌های گرمایش و تهویه مطبوع می‌توانند باعث چرخش مواد آلرژی‌زای موجود در هوا در کل خانه شوند، فیلتر کردن کل خانه می‌تواند مواد آلرژی‌زای گردشی در هوا را کاهش دهد. یک فیلتر با کیفیت (که درجه MERV آن 12 باشد) در بخاری یا تهویه مطبوع نصب نمایید. پروانه را روشن نمایید تا همه هوای خانه فیلتر شده و ذرات آلرژی‌زا از هوا خارج شوند. فیلتر را هر سه ماه یک‌بار (با عوض شدن فصل) تعویض نمایید تا هوای خانه خود را در کل طول سال تمیز نگه دارید.
- خانه حیوان را دور از محل رفت‌وآمد خانه قرار دهید.
- یک تمیزکاری کامل انجام دهید. مبلمان، فرش‌ها، پارچه‌های تزیینی و حتی دیوارها ممکن است بقایای بدن حیوانات را روی خود نگه داشته باشند. همچنین امکان برداشتن فرش‌ها (چون می‌توانند مواد آلرژی‌زا را تا شش ماه در خود نگه دارند) و استفاده از کف‌پوش‌های صاف (مانند مشمع یا چوب‌جنگلی)، حداقل برای اتاق‌خواب کودک را مد نظر قرار دهید. یک مطالعه نشان داده است که صرفا گردگیری خشک با یک پارچه گردگیری می‌تواند روشی مؤثر برای زدودن مواد آلرژی‌زا از روی این نوع کف‌پوش‌ها باشد.
- می‌توانید خرید یک جاروبرقی مجهز به فیلتر HEPA (فیلتر جذب‌کننده ذرات با کارآیی بالا) را مد نظر قرار دهید، که نه تنها بقایای بدن حیوانات، بلکه فضولات سوسک‌ها را نیز گیر می‌اندازند. هنگام جارو کردن، یک ماسک تنفس با فیلتر N95 را روی دهان و بینی خود قرار دهید تا میزان تماس خودتان با این مواد آلرژی‌زا کاهش یابد. همچنین زمانی که کودک در اتاق است، هرگز جارو نکنید. به خاطر داشته باشید موادی که بواسطه این عملیات تمیزکاری در هوا معلق می‌شوند، تقریبا 2 ساعت طول می‌کشد تا روی زمین بنشینند.
- حیوانات را از مبلمان دور نگه دارید. هیچ چیزی همانند اثاثیه منزل نمی‌تواند بقایای بدن حیوانات را به خود نگه دارد. اگر این کار امکان‌پذیر نیست یا اگر سگ یا گربه شما یک جای خاص را دوست دارد که جرأت ندارید مانع از نشستن او در آن نقطه شوید، می‌توانید آن صندلی یا مبل را با یک پارچه آزاد بپوشانید که بتوانید آن را به سادگی بشویید.
- حیوان را از اتاق کودک دور نگه دارید. همچنین فرش‌ها یا پرده‌های ضخیم را از اتاق کودک بردارید. همچنین تعداد حیوان‌های عروسکی کودک را نیز به یک یا دو عدد کاهش دهید و آنها را (همراه با رختخوابش) هفته‌ای یک‌بار در آب (با دمای حداقل 60 درجه سانتیگراد) بشویید. تشک‌ها و بالشت‌ها را در یک پارچه محافظ که ضد ورود مواد آلرژی‌زا باشد، بپوشانید.
- پس از اینکه کودک با حیوان بازی کرد، لباس‌های او را عوض کنید. (اگر نمی‌توانید بلافاصله لباس‌های او را بشویید، آنها را در یک جعبه جدا قرار دهید.) کودک را وادار کنید تا دست‌هایش را بلافاصله بشوید. اگر می‌توانید، از او بخواهید که بلافاصله حمام کند. در غیر این صورت، حتما باید شب به حمام رفته و موهایش را پیش از رفتن به رختخواب بشوید. او نباید این مواد آلرژی‌زا را همراه با خودش به اتاق‌خواب ببرد.
