اشتباهاتی که والدین در مورد خواب فرزندانشان مرتکب می‌شوند . چطور می‌توان از این اشتباهات اجتناب کرد؟
1. دیر خواباندن کودک
کودکان امروز کمتر از والدین‌شان در زمان کودکی می‌خوابند. به گفته‌ی مارک ویزبلوث متخصص اطفال و نویسنده‌ی کتاب عادات سالم خواب، کودکی شاد ” در زمان کودکی و سالهای ابتدای زندگی، کودکان امروز در مقایسه با 20 و30 سال قبل کمتر می‌خوابند.” نتایج یک مطالعه نشان می دهد که 2 ساله‌های امروز 40 دقیقه کمتر از 2 ساله‌های یک نسل یا دو نسل پیش می‌خوابند. به عقیده‌ی ویزبلوث نتیجه‌ی دیرتر خوابیدن، دشواری و جدل بیشتر در زمان خواب، مشکلات زمان چرت بعدازظهر و خواب روی است.
شاید نوزاد یا کودکِ خود را به برنامه‌ی خواب مرتب عادت نداده اید یا ممکن است بعد از اتمام کار خود زمان زیادی برای گذراندن با او نداریدب و ناچار بیشتر بیدار نگهش می دارید تا با او بازی کنید. به گفته‌ی مددکار اجتماعی جیل اسپیواک، یکی از نویسندگان راه‌حل خواب راحت: راهنمای والدین مستاصل برای خواباندن کودکان‌شان از زمان تولد تا 5 سالگی، ” اجازه دادن به کودکان و نوپاها که دیرتر به خواب بروند خستگی بیش از حد ایجاد می کند و وقتی که بیش از حد خسته شدند، مشکل بیشتری برای خوابیدن خواهند داشت .”
در پیش دبستانی و ابتدایی، یک برنامه‌ی فشرده که شامل فعالیت‌های متعدد ورزشی و فوق برنامه باشد می‌تواند زمان خواب را کاهش دهد. جودی میندل، یکی از مدیران مرکز خواب بیمارستان اطفال فیلادلفیا و همراه جودیت اوونزدر نگارش کتاب مسئولیت خواب کودکتان را به عهده گیرید می‌گوید “بسیاری از کودکان تکالیف بسیاری برای انجام دادن دارند.”
در مورد خودتان فکر کنید: وقتی که تمام خانواده تان به خانه می‌رسند، شام می‌خورند، تکالیف خود را انجام می‌دهند و الی آخر. خواب فراموش میشود یا ممکن است خواب را برای دوری از جنگ و جدل‌های آن فراموش کنید یا امیدوار باشید که کودکتان از فرط خستگی و بدون دخالت شما خوابش ببرد ولی به گفته‌ی میندل، این کاملا اشتباه است زیرا وقتی کودکان بیش از حد خسته هستند،خلق و خوی بدتری پیدا می‌کنند.
عادت خوب: زمان‌های معینی برای خواب (و در صورت امکان زمان‌هائی برای چرت بعدازظهر) تعیین کنید و به آن پایبند باشید. صبر نکنید که کودکتان به خاراندن چشم، خمیازه یا ناله بیافتد چون آن هنگام احتمالاً دیگر خیلی دیر شده است. وی را زودتر به تخت‌خواب بفرستید. حتی 15 تا 20 دقیقه خواب اضافی می‌تواند تفاوت زیادی ایجاد کند.
گرچه هر کودک منحصر به فرد است، اسپیواک می‌گوید کودکان و نوپایان معمولاً به 11 ساعت خواب شبانه نیاز دارد پیش‌دبستانی‌ها بعد از اینکه چرت روزانه را کنار می گذارند، 12 ساعت خواب نیاز دارند، و کودکان بزرگتر باید بین 10 تا 11 ساعت بخوابند. ببینید که صبح‌ها چه زمانی باید از خواب بیدار شوند و برنامه‌ی مناسب با آن برایشان طرح کنید.
2. تاکید بر حرکت
کدام یک از والدین وقتی بچه‌ی خود را می‌بیند که در ننو یا پشت ماشین خوابیده است، نفسی راحتی نمیکشد ؟ این لحظات غالباً زمانی اتفاق می افتند که اصلاً انتظارشان را ندارید و به یک استراحت نیاز دارید ولی بعضی والدین در استفاده از حرکت برای خواباندن کودک خود در شب یا روز زیاده روی می کنند. به قول ویزبلوث “اگر کودک همیشه درحرکت خوابش ببرد – در گهواره یا ماشین – احتمالا ً به دلیل شبیه‌سازی حرکت، به خواب عمیق فرونخواهد رفت.” وی خواب در حرکت را به خوابی که بزرگسالان در هواپیما تشبیه می‌کند.
عادت خوب: از حرکت برای آرام کردن استفاده کنید نه برای خواباندن
ویزبلوث توصیه می کند: استفاده از حرکت برای آرام کردن یک کودک پرتحرک مشکلی ندارد ولی وقتی کودک به خواب رفت، حرکت را متوقف کنید و ماشین را جایی پارک کنید. “کودک خواب باکیفیت تری خواهد داشت”. اگر مسافرت طولانی با ماشین دارید و کودک شما خوابیده است، تنها بنشینید و از این لحظات پر از سکوت لذت ببرید.
3. ایجاد آرامش در تخت خواب
در زمان خواب اتاق را تاریک حرکت‌ها را متوقف کنید .برای بیشتر کردن خواب، نوزادان و کودکان – که کوچکتر از آن هستند که ترس شبانگاهی داشته باشند – را در اتاق‌های تاریک بخوابانید. به گفته‌ی اسپیواک ” برای خوب خوابیدن کودکان، در مقیاسی ده تایی، اگر 10 تاریک‌ترین حالت اتاق باشد، میزان تاریکی اتاق اتاق آنها باید 8 یا 9 باشد.” از یک پنکه یا دستگاهی با صدای آرام و سفید برای حذف صداهای آزاردهنده‌ی خیابان یا اتاق بغل استفاده کنید.
کودکان بزرگتر می‌توانند یک چراغ شب ملایم داشته باشند تا ترس را از آنها دور کند ولی هر گونه تفریح ممنوع است. پیش از اینکه اجازه دهید فرزندتان تلوزیون یا کامپیوتری در اتاق داشته باشد، به مدت طولانی و مفصل در مورد آن فکر کنید. حتی کودکانی که با دیدن DVD مورد علاقه شان به خواب می‌روند هم در معرض از دست دادن نیم ساعت یا بیشتر از زمان باارزش خواب خود هستند که این می‌تواند حالات و رفتارشان را در زمان روز تحت‌تاثیر قرار دهد راحت‌تر این است که وسایل الکترونیکی را خارج از اتاق بگذارید به جای اینکه هر شب در مورد آن جروبحث کنید.
4. پیروی نکردن از عادت خواب
در مورد نوزاد، شاید به نظرتان برنامه خوابی شامل حمام، کتاب و یک آب‌نبات‌چوبی ضروری نیاید ولی به گفته‌ی جودیت اوونز، مدیر کلینیک مشکلات خواب کودکان در بیمارستان کودکان هاسبرو در پروویدنسِ رودآیلند “داشتن یک سری از فعالیت‌های آرامش‌دهنده و لذت‌بخش که به خاموش کردن چراغ‌ها بیانجامد بسیار مهم است.” این کار کودک شما را برای خواب آماده می سازد.
والدین کودکان بزرگتر که از برنامه برای زمان خواب استفاده می کنند ممکن است به بهانه این که فکر می‌کنند کودک‌شان بزرگ شده است یا برای این کار خیلی خسته‌اند،این برنامه را حذف کنند ولی حتی بزرگسالان هم از داشتن یک برنامه‌ی منظم برای خواب سود می برند. به عقیده‌ی میندل ” نباید انتظار داشته باشیم که کودک مستقیماً از روزی پرکار و خسته‌کننده به اتاق تاریک برود.” به علاوه، می‌افزاید تحقیقات نشان داده است که “کودکان مدرسه‌ای که برنامه‌ی منظمی برای خواب ندارند آ خواب مورد نیاز خود را نخواهد داشت.”
عادت خوب: مراسم آرامش بخش در زمان خواب
جدا از از سن کودک، کلید حل این مشکل داشتن یک سری اقدامات قابل پیش بینی است یا آنچه اسپیواک ” نشانه‌های خواب” می‌خواند که به کودک برای جدائی آرام از روز کمک می‌کند. برای یک نوزاد، این ممکن است تغییری کوچک در لباس پوشیدن و کمی نوازش باشد و درمورد کودکان بزرگتر ممکن است شامل حمام، کتاب‌خواندن، خواندن لالایی و یا دعا خواندن باشد.
شما می‌توانید مراسم خودتان را داشته باشید اسپیواک می‌گوید” آنچه ما می‌گوییم، داشتن فعالیت‌های ثابتی‌است که در فضایی ثابت اتفاق می‌افتند و در ترتیبی معین و ثابت و قاطعانه در زمانی مشخص در هر شب.”
5. ناهماهنگی
چند بار در هفته، وقتی که کودک پیش‌دبستانی شما زیاد آه و ناله می‌کند، با او در تخت‌خوابش دراز می‌کشید تا خوابش ببرد؟ یا شایداگر کودکتان بزرگتر است او را در اتاقش می‌گذارید ولی اجازه می دهید که در نیمه‌های شب به تخت‌خواب شما بیاید؟
مشکل در شیوه‌ی خواباندن نیست بلکه در ناهماهنگی‌است. بسیاری از والدین از این که کودک‌شان را در تخت‌خواب خود داشته باشند ناراحت نمی‌شوند ولی اغلب اوقات این کار به تخت‌خواب خانواده که پیش‌بینی‌اش نکرده بودند می‌انجامد.
اوونزمی‌گوید “والدین کودک را به تخت‌خواب خود می‌آورند ولی نمی‌خواهند که او آنجا بماند دفعات اول که کودک نیمه‌های شب از خواب برمی‌خیزد، والدین او را به تخت‌خوابش برمی‌گردانند و حدود 3 صبح اجازه می‌دهند که دوباره کنار آنها بیاید.”
اوونز توضیح می‌دهد که “این کار اساساً به کودک می‌آموزد که بیشتر بر خواسته‌ی خود پافشاری کند و بیدار بماندزیرا فهمیده که در نهایت به تخت‌خواب والدین راه خواهد یافت.”
عادت خوب: قواعد سفت و سختی در مورد جای خواب وضع کنید
گرچه بهترین کار این است که تصمیم بگیرید تخت‌خواب خانوادگی می‌خواهید یا نه، هیچ‌گاه برای وضع قواعد دیر نیست. کارن تینزلی کیم از اوویدوی فلوریدا، یک کودک 3 ساله دارد که به تازگی چند بار در هفته در ساعت 11 شب از خواب بیدار میشود و به تخت‌خواب والدینش می‌رود تینزلی‌کیم قانونی وضع کردکه باعث شد کودک در اتاق خود باقی بماند. ” من اجازه نمی‌دادم از تخت‌خواب خود ش بیرون بیاید تا حد امکان با مهربانی ولی قاطع به او می‌گفتم که زمان خواب است و زمان خواب در تخت‌خواب خودش.”
البته استثناهایی هم وجود دارد. اگر کودک شما بیمار شده است یا از طوفان می‌ترسد با او در تخت‌خواب بمانید تا آرام شود یا در تختی کنار او بخوابید ولی به محض این کهآرامش بر قرار شد، به وضعیت همیشگی برگردید.
کودکی که از خوابیدن با پدر یا مادر احساس راحتی می‌کند ممکن است ابتدا به جدا خوابیدن اعتراض کند. در این صورت، میندل توصیه می‌کند که چند روز برای عادت کردن به او فرصت دهید مثلا با ایستادن در چارچوب در تا زمانی که به خواب رود و ادامه دادن این کار به مدت چند شب تا زمانی که بتوانید کاملاً تنهایش بگذارید.
6.انتقال پیش از موعد از گهواره به تخت‌خواب بزرگ
کودک شما به 2 سالگی می‌رسد – چه بچه‌ی بزرگی!- و شما می‌خواهید با خریدن آن تخت‌خواب بامزه‌ای که در حراج دیده‌اید جشن بگیرید ولی به محض این کار، او شروع به بیدار شدن بعد از خاموش شدن چراغ یا در زمان‌های کوتاه می‌کند. چرا ؟ قبل از 3 سالگی یا بیشتر، بسیاری از کودکان هنوز برای ترک گهواره آماده نیستند. میندل می‌گوید” آنها رشد کافی شناختی و کنترل‌نفس ندارند تا در مرزهای خیالی تخت‌خواب بمانند.”
عادت خوب: تا وقتی که کودک برای تخت‌خواب بزرگ آماده شود صبر کنید
وقتی کودک به نزدیک 3 سالگی رسید، ممکن است زمان آن باشد که او را به تخت‌خوابی بزرگ منتقل کنید. “ممکن است” در اینجا عبارتی مناسب و موثر است: اگر کودک پیش‌دبستانی شما مشکل می‌تواند در تخت‌خواب بماند می‌تواننید زمان بیشتری به او بدهید.
درست مانندِ کنار گذاشتن پوشک بعد از چند بار تلاش ، بازگشت به گهواره شکست نیست. میندل می‌گوید “اگر این کار جواب نمی‌دهد، بازگشت به حالت قبل اشکالی ندارد.” کودک شما در نهایت می تواند از پس تخت‌خوابی بزرگ برآید و حتی احتمالا خودش آن را از شما می خواهد. میندل می‌گوید “هیچ کودکی وجود ندارد که به مهد کودک برود و هنوز در گهواره بخوابد.”
